Waterbehandeling

Begrippenlijst voor het onderhoud van een zwembad of spa.

Om het zwembadwater in topconditie te houden zijn metingen nodig om de benodigde chemicaliën in de juiste hoeveelheden toe te dienen. Graag leggen wij een aantal begrippen uit zodat je weet wat aan het zwembadwater dient te worden toegevoegd.

Algen

Algen bestaan uit een- of meercellige organismen die meestal gevonden worden in oppervlaktewater, zoals kroos. Ze produceren hun eigen voedsel door middel van fotosynthese. De algenpopulatie wordt verdeeld in groene en blauwe algen, waarvan de blauwe algen zeer schadelijk zijn voor de menselijke gezondheid. Excessieve algengroei kan ervoor zorgen dat het water een ongewenste geur of smaak heeft. Bederf van algen vermindert de voorraad zuurstof in het water. Klik hier voor ons aanbod anti-alg.

Algenbloei

Perioden van vergrote algengroei kan de waterkwaliteit aantasten. Algenbloei wijst op potentiële gevaarlijke veranderingen in de chemie van het water.

Alkaliniteit

Alkaliniteit is de bufferende capaciteit van het water, de capaciteit van water om zichzelf te neutraliseren. Het draagt er zorg voor dat de pH-waarden niet te zuur of basisch worden. Tevens voegt deze ook koolstof aan het water toe. Alkaliniteit stabiliseert het water bij een pH-waarde van 7. Echter indien de zuurheid van het water hoog is, neemt de alkaliniteit af, wat gevaarlijke omstandigheden voor het waterleven kan scheppen. In de waterchemie wordt de alkaliniteit uitgedrukt in ppm of mg/L of het equivalent van calciumcarbonaat. De totale alkaliniteit van water is de som van drie soorten alkaliniteit; carbonaat-, bicarbonaat- en hyroxide alkaliniteit.

Antikalk

Verwijdert de kalkaanslag die leidingen verstopt en een voedingsbodem voor algen vormt.

Breekpuntschlorering

Toevoeging van chloor aan water totdat er genoeg chloor aanwezig is voor de desinfectie van water.

Broom (Verboden in de Benelux)

Een antioxidans uit de familie van de halogenen, zoals chloor, wordt gebruikt ter ontsmetting. Broom wordt uit zeewater of zoute bronnen gewonnen en is minder agressief voor de huid, ogen en het haar dan chloor is. Het is minder gevoelig voor de pH en blijft volledig effectief tot een pH van 7,8. In andere landen wordt het gebruikt voor verwarmde zwembaden, waarin de temperatuur de pH laat stijgen.

Bufferwerking

Onmisbaar om te sterke schommelingen van de pH te voorkomen. De bufferwerking wordt bereikt door de TAT (Totale Alkalimetrische Titer) nauwkeurig te regelen.

Calciumhardheid en kalkevenwicht

De calciumhardheid geeft het kalkgehalte in het water aan. Hoe hoger deze waarde, hoe meer kalk in het bad aanwezig is. De normale waarde ligt tussen de 100 en 250 ppm (5,5°- 14° dH = Duitse graden hardheid). Zacht water heeft een hardheid van 0 - 145 p. p. m. (0°- 8° dH), middelhard water 145 - 270 p. p. m. (8°- 15° dH) en hard water 270 - 540 p. p. m. (15°- 30° dH). 

Hoe krijg je het water weer helder en voorkom je kalkaanslag?

Bij een kalkevenwicht is de kalk in het zwemwater voor 100% opgelost en is er geen afzetting van kalk mogelijk, van troebel water door vlokken is evenmin sprake. Bij dit evenwicht worden de materialen van het bad aangetast.

Chemische vervuiling

Bij de chemische vervuiling spreekt men van de vloeistoffen in het water zoals zweet, urine, speeksel. Deze vervuiling wordt door de chemicaliën als chloor geëlimineerd. Het is echter ook verstandig om het zwembadwater regelmatig te verversen. De WHVBZ gaat uit van een verversing van 30 liter per bezoeker.

Chloorwaarde

De totale hoeveelheid chloor dat zich in een zwembad bevindt is te onderscheiden in de volgende drie begrippen: de totale, de vrij en de gebonden chloorwaarde.

Chloor totaal

De totale chloorwaarde geeft de hoeveelheid chloor van jouw water weer, maar zegt niets over de werking ervan. Normale waarde: 0,5 - 2,5 p.p.m.

Chloor gebonden

Gebonden chloor is niet meer actief. Het heeft haar desinfecterende werking gedaan en werkt zelfs de desinfectie tegen, het ruikt sterk en kan ogen en slijmvliezen irriteren. Hoe lager de gebonden chloorwaarde, hoe beter.

Hanteer een maximumwaarde van 1,0 p.p.m. De gebonden chloorwaarde mag nooit hoger liggen dan de vrije chloorwaarde.

Chloor vrij

De vrije chloorwaarde geeft aan hoeveel actief chloor het water bevat. Dit gehalte bepaalt de desinfectie en ligt tussen de 0,5 - 1,5 p.p.m. (binnenbaden 0,5 p.p.m. en buitenbaden 1,5 p.p.m.). Baden met chloor stabilisator (Cyaanzuur) hebben een andere vrije chloorwaarde, tussen de 2,0 - 5,0 (binnenbaden 2,0 p.p.m. en buitenbaden 5,0 p.p.m.). Bestel zwembadchloor.

Chloor actief

Voor de ontsmetting beschikbare chloor is afhankelijk van de pH.

Bijvoorbeeld: bij een pH van 7,2 is chloor voor 70% actief en bij een pH van 7,8 is het slechts voor 30% actief.

Chloor gecombineerd

Het resultaat van de vernietiging door het chloor van de stoffen die het door oxidatie afbreekt, wat ook wel chloramine wordt genoemd. Het heeft geen invloed op de micro-organismen die dienen te worden bestreden.

Alleen een regelmatige schokbehandeling vermindert het gecombineerde chloor en maakt het chloor weer voldoende actief.

Chloor anorganisch

Dit is chloor zonder cyaanzuur of stabiliseermiddel.

Chloor totaal

Dit is de som van het vrije en van het gecombineerde chloor.
Het totale chloor en het vrije chloor kunnen worden gemeten met de Aquachek Silver teststrookjes.

Cyaanzuur

Cyanuurzuur voorkomt dat het chloor snel uitgast en daardoor niet meer desinfecteert. Het zit standaard in o.a. chloor-granulaat en chloortabletten. De normale waarden zijn 20 - 35 p.p.m. Te veel cyanuurzuur houdt in dat het chloor niet kan desinfecteren.

De-alkanisatie

Elk proces dat gebruikt wordt om de alkaliniteit van water te verlagen.

Doorzicht

De helderheid, ook wel doorzicht van zwemwater wordt bepaald door de hoeveelheid vuildeeltjes die in het water zweven. Om het doorzicht te vergroten worden filters toegepast die de deeltjes uit het water zeven. De kunst van het helder maken zit het in de keuze van filtermateriaal, de optimale doorstroomsnelheid en de benodigde capaciteit. Deze factoren hangen af van de grootte van het bad en het verwachte gebruik. Let op door toevoeging van chloor zal het probleem van zweefvuil niet opgelost worden. Hiervoor dient een vlokker gebruikt te worden.

DPD-tabletten

Een analyseset om na te gaan of het chloor in het water wel of niet actief chloor is. DPD N°1 bepaalt het vrije chloor, DPD N°2 het monochloramine, DPD N°3 de di- en trichloramines en DPD N° 4 het totale chloor (actief + reserve + chloramines). Voor privézwembaden zijn alleen de DPD N° 1-tabletten nuttig.

Hard water

Water dat een groot aantal positieve ionen bevat. De hardheid wordt bepaald door het aantal calcium en magnesium atomen dat aanwezig is. Zeep lost meestal slecht op in hard water.

HT

De hydrometrische titer is het gehalte opgeloste kalk en magnesium, als meting van de hardheid van het water. De meting wordt uitgedrukt in Franse graden. Een goede waarde voor een zwembad ligt tussen 10°f en 25°f.

Kalkbalanswaarde

Als de kalkbalanswaarde niet in orde is kan dit problemen veroorzaken. Een tekort aan kalk zal het water agressief maken, anderzijds zal een teveel aan kalk troebelheid en/ of kalkafzetting veroorzaken. Om eventuele problemen op te kunnen lossen dient de kalkbalanswaarde opgemaakt te worden. Dit kan door de volgende parameters te meten: PH waarde, temperatuur, calciumhardheid en de alkaliteit.

Mechanische vervuiling

Bij de mechanische vervuiling bedoelen we de stofdeeltjes in het water zoals bladeren, haren, huidschilfers. Deze vervuiling wordt door het zandfilter uit het zwembadwater gefilterd. Het is eenvoudig te zien aan de bovendruk van het filter of er veel vervuiling op het filterbed ligt. Indien de filterdruk te hoog wordt moet men d.m.v. backwash het vuil van het filter wegspoelen naar het riool. Indien de filter goed gespoeld is, kan de normale filtratie weer in gang worden gezet.

Mg/ l

In het zwemwater bevinden zich stoffen als chloor en calcium. De concentratie van deze stoffen drukken we uit in Mg/ l of p. p. m.: eenduizendste gram per liter.

Natriumchloride

Zout dat men in het water doet en door elektrolyse wordt omgezet in natriumhypochloriet voor de ontsmetting van het zwembad. Het zout moet zo zuiver mogelijk zijn, om de elektrode niet te snel te beschadigen en geen vlekken te maken op de liner.

Parts per million

Uitgedrukt als ppm (deeltjes per miljoen); een maat voor de concentratie. Een p.p.m. is één eenheid gewicht van een oplossing per miljoen eenheden gewicht van een oplossing. Bij de wateranalyse is p.p.m. equivalent tot mg/L.

pH- waarde

De pH-waarde geeft aan of het water zuur, neutraal of alkalisch (basisch) is. Bij een waarde van 7,0 is het water neutraal. Bij meer dan 7,0 pH is het water alkalisch, bij minder dan 7,0 zuur. De waarde mag schommelen tussen 6,8 en 7,8. De ideale waarde is 7,2. De pH- waarde is van belang voor de desinfectie van het bad. Hoe lager deze waarde, des te beter de desinfectie. Ook bij kalkafzetting en algen is de pH- waarde van belang.

pH of waterstofpotentieel

Is een meting van de zuurtegraad of de alkaliniteit van het water. Meestal wordt een pH tussen 7,2 en 7,4 aanbevolen. Een pH van meer dan 7,8 leidt tot kalkaanslag op de apparatuur en is oncomfortabel voor de zwemmers, omdat het water agressief is voor de huid; een hoge pH bevordert ook de ontwikkeling van algen die zich met calcium en magnesium voeden. Een pH onder de 7 veroorzaakt corrosie. 

PHMB (Met vergunning in de Benelux)

PolyHexanide biguanide Bactericide: een algendodend middel met vlokvormend vermogen. Moet worden
gecombineerd met een oxidatiemiddel zoals waterstofperoxide. Het gebruik van PHMB in een zwembad met chloor vereist een voorafgaande neutralisering van het chloor (met ACTI neutralisator). Omgekeerd moet met PHMB behandeld water volledig worden ververst voordat men chloor mag gebruiken.

Remanentie

De duurzaamheid in de tijd van de werking van een product.

Schokbehandeling

Een behandeling die het water extra ontsmet. Een schokbehandeling voorkomt de accumulatie van besmettende stoffen, optimaliseert de werking van het ontsmettingsmiddel, minimaliseert het chloraminegehalte en verbetert de helderheid van het water. Men gebruikt hiervoor speciaal chloor of broom en past de pH aan de behandeling aan (7,2 tot 7,4 is ideaal voor chloor, 7,4 tot 7,8 voor broom).

Stabiliseermiddel

Of cyaanzuur, beperkt de aantasting van het chloor door UV-straling. Zorgt voor een langere werking van het chloor. Een teveel aan stabiliseermiddel (meer dan 75 p.p.m.) is schadelijk omdat het de werking van het chloor belemmert. Men kan de concentratie van het stabiliseermiddel alleen verlagen door het zwembad gedeeltelijk te legen. De concentratie kan worden gemeten met de teststrookjes Aquachek Yellow of Aquachek Silver.

SDT of TDS

Totale meting van de opgeloste vaste stoffen. De meting gebeurt door het water te laten verdampen en de resterende vaste stoffen te wegen. Deze meting geeft aan hoeveel stoffen als calcium, magnesium, carbonaten en bicarbonaten, verschillende metalen enzovoort in het water opgelost zijn. Een hoog TDS kan het water troebel maken en corrosie en kalkaanslag veroorzaken. Een hoge waarde kan tevens de normale behandeling minder effectief maken. Men kan dit probleem oplossen door het water gedeeltelijk te verversen. Bij een spa betekent het dat het tijd is om het water in de kuip te vervangen. 1000 tot 2000 p.p.m. is een aanvaardbaar gemiddeld bereik.

TA

Totale alkalimetrische titer meet de concentratie van hydraten, carbonaten en bicarbonaten in het water. Dit wordt uitgedrukt in Franse graden. De referentiewaarde ligt tussen 10 °f en 30 °f. Een evenwichtige TAT is essentieel voor een goede stabiliteit van de pH. Er bestaan producten die de alkaliniteit van het water verhogen als ze te laag is, om zo de pH op een goed peil te houden (bijvoorbeeld ACTI ALCAFIX).

 

Temperatuur

De temperatuur van jouw zwemwater bepaalt voor een belangrijk deel de hoeveelheid desinfectiemiddelen. Hoe warmer het water, hoe meer algen, bacteriën en hoe meer huidvetten er loslaten. Cosmetica als zonnecrème, bodylotion en gel komt eveneens in het water terecht. De temperatuur heeft gevolgen voor de ontsmetting, het kalkevenwicht, de verdamping en het uitgassen van het chloor. Voor een privé-zwembad ligt de ideale temperatuur tussen de 25 en 27° C.

Vlokkeris een flocculatie middel dat kleine zwevende vuildeeltjes samenvlokt tot een groter vuildeel. Het bestaat uit aluminium- of ijzersulfaat dat de microdeeltjes in het water doet samenklonteren, zodat ze door de filter worden opgevangen. Het verbetert de fijnheid van de filtering. Niet aanbevolen voor filters met kiezelwier. 

Zacht water

Water dat geen grote concentraties van de opgeloste mineralen calcium of magnesium bevat.

Zeoliet

Wordt gemaakt van natuurlijk vulkanisch gesteente en heeft een sterk absorberend vermogen. Zeoliet vervangt het zand en wordt toegevoegd aan het grind. Het is tweemaal minder dicht dan zand en heeft veel voordelen: minder ladingverlies, minder terugspoelen nodig. 

Zuurstof actief (Met vergunning in de Benelux)

Een ontsmettend oxidatiemiddel dat voorkomt in producten als waterstofperoxide of kaliummonopersulfaat en werkt zeer actief tegen micro-organismen. Actieve zuurstof heeft echter geen blijvende werking en dient derhalve te worden gebruikt in combinatie met een ander product, een zogenaamde activator, die de behandeling blijvend maakt.

Zwembadwater: problemen en oplossingen

Melkachtig of troebel water

Groen water

Kalkaanslag

Bruin, roodachtig, zwart water

Doorschijnend groen water